(FDI Việt Nam) – Nhà đầu tư Airbnb và các hộ dân sở hữu chung cư phản ứng việc cấm dịch vụ này, nhưng giới chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để chuyên nghiệp hóa dịch vụ lưu trú.
Trong tháng 3, TP.HCM đã chính thức cấm các hoạt động khai thác căn hộ cho thuê lưu trú du lịch ngắn hạn (bao gồm thuê theo ngày, giờ, hoặc qua nền tảng như Airbnb) tại các dự án chung cư. Quy định này dự kiến sẽ được mở rộng áp dụng cho các thị trường khác trên cả nước.
Mặc dù quyết định này đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nhà đầu tư dịch vụ lưu trú Airbnb và những cư dân sở hữu căn hộ chung cư, các chuyên gia cho rằng đây lại là cơ hội để chuyên nghiệp hóa ngành dịch vụ lưu trú du lịch tại Việt Nam.
Ông Mauro Gasparott, Giám đốc cấp cao bộ phận tư vấn khách sạn của Savills Đông Nam Á, nhận định rằng mô hình kinh doanh Airbnb tại các chung cư giúp người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn hơn về nơi lưu trú.
Tuy nhiên, mô hình này cũng đã gây ra một số vấn đề đáng chú ý, đặc biệt là về an ninh, chất lượng dịch vụ và sự cạnh tranh với các cơ sở lưu trú du lịch hợp pháp như khách sạn và căn hộ dịch vụ. “Việc cấm mô hình Airbnb trong các chung cư có thể mang lại nhiều lợi ích cho các kênh lưu trú du lịch kể trên”, ông Gasparott chia sẻ.
Xét theo từng loại hình dịch vụ, ông Gasparott cũng cho rằng nguồn cung phòng lưu trú từ Airbnb hiện nay vẫn còn khá hạn chế so với số lượng phòng khách sạn truyền thống. Do đó, việc cấm dịch vụ này có thể tạo ra cơ hội lớn cho các khách sạn boutique (khách sạn nhỏ, cung cấp dịch vụ cá nhân hóa) phát triển mạnh mẽ hơn. Đồng thời, tác động đến thị trường khách sạn nói chung sẽ không quá lớn, vì các khách sạn vẫn chiếm ưu thế về số lượng và chất lượng dịch vụ.
“Với phân khúc căn hộ dịch vụ, căn hộ du lịch (condotel) vốn có sự tương đồng với Airbnb về tiện ích, dịch vụ và đối tượng khách hàng sẽ là loại hình nhận thấy những lợi ích rõ rệt nhất sau lệnh cấm”, ông nhìn nhận.
Nguồn cung căn hộ dịch vụ và du lịch mang thương hiệu tại TP.HCM vẫn còn khá hạn chế so với các thủ đô lớn khác trong khu vực châu Á. Hơn nữa, việc hợp thức hóa các căn hộ condotel vẫn gặp phải không ít khó khăn, khiến cho mô hình này chưa thể phát triển mạnh mẽ tại các đô thị lớn của Việt Nam.
Tuy nhiên, khi kênh lưu trú như Airbnb bị hạn chế, phân khúc căn hộ dịch vụ và du lịch có thể sẽ thu hút thêm nhóm khách hàng lưu trú ngắn ngày, nhất là khi các căn hộ này được tích hợp trong các dự án phức hợp, bao gồm văn phòng và khu bán lẻ, tạo ra mô hình lưu trú bền vững hơn.

Ông Mauro Gasparott dự báo sắp tới thị trường sẽ chứng kiến sự gia tăng của các đơn vị vận hành căn hộ dịch vụ nhỏ lẻ và độc lập tại nhiều khu vực khác nhau trong các thành phố lớn, nhằm lấp đầy khoảng trống Airbnb và đáp ứng nhu cầu thay đổi của người dùng.
Bên cạnh đó, theo chuyên gia Savills, với sự gia tăng của các quy định kiểm soát mô hình Airbnb, Việt Nam có thể chứng kiến sự phát triển của các nền tảng cho thuê ngắn hạn chuyên nghiệp và hợp pháp, hoặc các mô hình kết hợp giữa nhà ở và lưu trú. Những hình thức này vừa tuân thủ quy định của chính phủ trong khi vẫn đáp ứng nhu cầu thị trường, tương tự các mô hình căn hộ dịch vụ cao cấp (branded residences) hoặc condotel phát triển trên đất thương mại, cung cấp sản phẩm phù hợp với nhu cầu mua để cho thuê (buy to lease).
Theo đại diện Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (Vars), Luật Nhà ở 2023 quy định rất rõ chung cư sử dụng cho mục đích để ở, không được sử dụng vào mục đích khác. Việc cho thuê căn hộ chung cư ngắn hạn theo ngày, theo giờ về mặt pháp lý cần được hiểu là hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn ngày.
Một khi đã nhận định là kinh doanh phải gắn với các dịch vụ quản lý chuyên nghiệp, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy… Còn với loại hình nhà ở vốn được phát triển không có chức năng này, khi cho thuê để lưu trú dễ dẫn tới tình trạng quá tải dịch vụ, tiện ích, an ninh trật tự không đảm bảo…
Ban quản trị chung cư cũng không có kỹ năng, chuyên môn vận hành như quản lý khách sạn nên khó quản lý được khách ra vào, vừa không khai thác tốt du lịch vừa dễ gây hệ lụy an toàn, chất lượng dịch vụ cho lưu trú. Nên việc cấm cho thuê căn hộ chung cư để lưu trú ngắn ngày được chuyên gia Vars nhận định là hợp lý. Các địa phương nên tạo điều kiện cho những mô hình lưu trú du lịch chuyên nghiệp phát triển, vừa tăng tính trải nghiệm du lịch, vừa hợp pháp và hài lòng các bên.
Theo Savills, cấm Airbnb phản ánh nỗ lực của chính phủ trong việc chuyên nghiệp hóa lĩnh vực cho thuê. Với cư dân, quy định này có thể mang lại lợi ích khi hạn chế việc sử dụng sai mục đích các tiện ích chung và nâng cao an ninh trong tòa nhà. Tuy nhiên, với các nhà đầu tư bất động sản nhắm đến lợi nhuận từ cho thuê ngắn hạn, lệnh cấm có thể làm giảm khả năng gia tăng thu nhập từ tài sản.

Ngoài những tác động tích cực đến việc chuyên nghiệp hóa ngành lưu trú, việc ngăn chặn hoạt động cho thuê ngắn hạn tại các căn hộ chung cư cũng gây ra những ảnh hưởng nhất định đối với thị trường du lịch.
Trong nhiều năm qua, mô hình lưu trú Airbnb đã trở thành lựa chọn phổ biến đối với nhóm du khách đi theo nhóm, ưu tiên sự linh hoạt và mong muốn có được trải nghiệm sống như người bản địa – điều mà các khách sạn truyền thống khó đáp ứng hoàn toàn. Ngoài việc tạo ra những trải nghiệm chân thực, mô hình này còn góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương thông qua sự kết nối trực tiếp giữa chủ nhà và khách thuê.
Việc hạn chế loại hình lưu trú này tại các đô thị lớn có thể làm giảm sức hấp dẫn đối với nhóm du khách quốc tế ưa trải nghiệm và cả lực lượng lao động làm việc từ xa – những người thường kết hợp lưu trú dài hạn với công việc, đặc biệt ở các thành phố ven biển như Đà Nẵng hay Nha Trang. Đây là nhóm khách đang ngày càng gia tăng, đặc biệt sau đại dịch, khi xu hướng “du lịch kết hợp làm việc” (workation) trở nên phổ biến.
Tuy nhiên, ông Mauro Gasparott nhận định thị trường Việt Nam có tính thích nghi cao và sẽ nhanh chóng điều chỉnh để phù hợp với các thay đổi về chính sách. Dù quy định mới có thể làm thay đổi cách vận hành thị trường thuê ngắn hạn và tạo ra ảnh hưởng đến các nhà đầu tư, người thuê cũng như ngành du lịch nói chung, nhưng đây cũng là cơ hội để thúc đẩy sự phát triển của các mô hình lưu trú chuyên nghiệp hơn, hoạt động hợp pháp, minh bạch và phù hợp với các quy định hiện hành.
Nguồn: VN Express