Trang chủ
(FDI Việt Nam) – Trong năm 2024, đầu tư xanh từ khu vực tư nhân tại Việt Nam đạt 161 triệu USD, chiếm khoảng 2% tổng đầu tư xanh của nhóm SEA-6 gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Không chỉ ghi dấu ấn về dòng vốn xanh, Việt Nam còn nằm trong nhóm dẫn đầu khu vực với tỷ lệ năng lượng tái tạo đạt 43%.
Báo cáo Nền Kinh tế Xanh Đông Nam Á vừa được công bố ngày 6/5/2025, do Bain & Company, GenZero, Google, Standard Chartered và Temasek phối hợp thực hiện. Báo cáo đề xuất một phương pháp tiếp cận hệ thống nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong khu vực. Nếu được triển khai thông qua hợp tác sâu rộng hơn tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (APAC), phương pháp này có thể mang lại tăng trưởng GDP lên tới 120 tỷ USD, tạo 900.000 việc làm mới và giảm 50% khoảng cách phát thải cho nhóm nền kinh tế SEA-6 vào năm 2030.
ĐẦU TƯ XANH TRONG KHU VỰC TĂNG HƠN 43%
Tỷ trọng đầu tư xanh tại nhóm quốc gia SEA-6 đạt 8 tỷ USD trong năm qua, tăng mạnh 43% so với năm trước. Malaysia và Singapore dẫn đầu khu vực, chiếm đến 60% tổng số thương vụ.
Ngành năng lượng tiếp tục giữ vai trò chủ lực, chiếm khoảng 2/3 tổng giá trị đầu tư, với quy mô các thương vụ ngày càng lớn. Đáng chú ý, đầu tư vào năng lượng mặt trời tăng gấp đôi, trong khi lĩnh vực quản lý chất thải tăng 60%, tập trung vào các dự án xử lý nước thải và tái chế.
Tương tự xu hướng tại Ấn Độ và Hàn Quốc, các tập đoàn lớn tiếp tục là lực đẩy chính cho đầu tư xanh tại Đông Nam Á. Đồng thời, dòng vốn từ quỹ khí hậu và quỹ hạ tầng cũng ghi nhận mức tăng đột biến, lần lượt gấp 4 lần và 14 lần so với năm trước.
Đặc biệt, các khoản đầu tư nước ngoài từ ngoài khu vực APAC vào nền kinh tế xanh của SEA-6 đã tăng hơn ba lần trong năm qua, trong khi các khoản đầu tư từ APAC cũng đã tăng gấp đôi. Tuy đầu tư nội địa của các nước SEA-6 đã giảm 40%, nhưng các nhà đầu tư trong khu vực vẫn rất tích cực tham gia vào quá trình phát triển kinh tế xanh ở các khu vực khác trong APAC.
Có thể nói, thúc đẩy nền kinh tế xanh thông qua cách tiếp cận hệ thống đòi hỏi sự nỗ lực đồng bộ từ tất cả các bên liên quan– doanh nghiệp, nhà đầu tư và chính phủ. Quá trình khử carbon tại Đông Nam Á không chỉ dừng lại ở các mục tiêu đã đề ra mà còn phải đạt được các kết quả thực tiễn. Việc giảm thải carbon không còn là gánh nặng chi phí mà trở thành đòn bẩy chiến lược cho tăng trưởng, mang lại lợi ích cả về môi trường và kinh tế cho tương lai của khu vực.
CÁC GIẢI PHÁP CHO TĂNG TRƯỞNG XANH, GIẢM PHÁT THẢI CARBON
Báo cáo nhấn mạnh rằng để đạt được chuyển đổi quy mô lớn, các chính phủ trong khu vực cần tiếp cận nền kinh tế xanh như một hệ thống liên kết phức hợp thay vì những nỗ lực riêng lẻ. Cách tiếp cận hệ thống này bắt đầu bằng việc xác định các rào cản chính đang duy trì tình trạng phát thải cao, từ đó đề xuất các giải pháp có tác động mạnh mẽ, ưu tiên những sáng kiến có khả năng tạo ra thay đổi bền vững trên nhiều lĩnh vực cùng lúc.
Những giải pháp này không chỉ giúp Đông Nam Á giữ vững định hướng trong bối cảnh bất ổn vĩ mô, mà còn mở ra cơ hội phát triển xanh mới, tăng khả năng phục hồi, giảm phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu và góp phần đạt mục tiêu khí hậu. Nếu được triển khai đúng hướng, Đông Nam Á nói riêng và khu vực APAC nói chung sẽ có thể đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi kinh tế xanh trong thập kỷ tới.
Báo cáo cũng đề xuất tăng cường hợp tác giữa thị trường Đông Nam Á và APAC nhằm phát triển tối đa tiềm năng kinh tế xanh bằng cách tận dụng những điểm giao thoa trong tiềm lực phát triển giữa hai khu vực, bao gồm nhu cầu về an ninh năng lượng, mối quan hệ thương mại vững chắc, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cao và các hoạt động hợp tác chuyển dịch năng lượng.
Sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và mở rộng ở APAC sẽ là chìa khóa mở ra tương lai phát triển thịnh vượng của nền kinh tế xanh, đặc biệt khi các chính phủ và doanh nghiệp đang sắp xếp lại các ưu tiên chính sách trước bối cảnh kinh tế – chính trị mới.
Khu vực APAC và Đông Nam Á đóng vai trò then chốt trong công cuộc phi carbon hóa toàn cầu. Khu vực APAC chiếm tới một nửa lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, trong khi Đông Nam Á chiếm 7,5%. Cả hai khu vực này đều phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch.
Báo cáo nhìn nhận, dựa trên các xu hướng hiện tại, phần lớn các nước APAC sẽ không thể đạt được mục tiêu vào năm 2030, và khoảng cách phát thải sẽ còn tiếp tục tăng lên vào năm 2040 và 2050. Đặc biệt, khu vực Đông Nam Á vẫn dễ bị tổn thương do chưa thể kiểm soát xu hướng gia tăng phát thải. Vì vậy, chính phủ cần có các biện pháp can thiệp khẩn cấp để thay đổi quỹ đạo này và đạt được mục tiêu.
Bà Franziska Zimmermann, Giám đốc Điều hành Mảng Bền vững, Temasek, nhấn mạnh “chỉ còn 5 năm nữa là đến 2030, cánh cửa hành động để tránh những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu đang nhanh chóng khép lại. Chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ và tập trung vào các giải pháp thực tiễn có tác động trong ngắn hạn”.
Còn theo ông Dale Hardcastle, Đối tác và Đồng Giám đốc Trung tâm Đổi mới Bền vững Toàn cầu của Bain & Company, “nhận định phổ biến hiện nay cho rằng môi trường vĩ mô mới sẽ làm chậm tiến trình kinh tế xanh. Tuy nhiên, Đông Nam Á và rộng hơn là APAC có thể chứng kiến sự tăng tốc khi các chính phủ, doanh nghiệp và nhà đầu tư điều chỉnh lại ưu tiên”.
“Bằng cách tập trung vào các giải pháp cấp hệ thống có thể mở rộng và có tác động cao, Đông Nam Á có thể viết lại sách lược phát triển kinh tế xanh và biến thách thức hiện tại thành cơ hội. Chúng ta cần đồng thời đạt được hai kết quả then chốt đó là cắt giảm phát thải đáng kể và duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững để khu vực vừa đạt được mục tiêu khí hậu vừa xây dựng khả năng phục hồi và thịnh vượng lâu dài,” ông Dale Hardcastle bổ sung.
Báo cáo này xác định 3 giải pháp cốt lõi ở cấp hệ thống quan trọng cho tăng trưởng và giảm phát thải carbon ở Đông Nam Á bao gồm kinh tế sinh học bền vững, phát triển lưới điện thế hệ mới, và xây dựng hệ sinh thái xe điện (EV).
Báo cáo cũng nhấn mạnh ba giải pháp quan trọng nhằm tăng cường tác động của các chiến lược cấp hệ thống, bao gồm: tài chính khí hậu và chuyển dịch năng lượng, thị trường carbon, và trí tuệ nhân tạo xanh (Green AI).
Mặc dù tài chính khí hậu và chuyển đổi năng lượng đang có xu hướng tăng trưởng tại Đông Nam Á, khu vực này vẫn đối mặt với khoảng trống tài trợ lên tới hơn 50 tỷ USD, con số này có thể tiếp tục gia tăng trong bối cảnh bất ổn vĩ mô.
Đông Nam Á cũng đã đạt được những tiến triển nhất định trong định giá carbon và phát triển thị trường carbon, với các bước tiến về mặt pháp lý và tăng trưởng số lượng tín chỉ phát hành. Tuy nhiên, theo báo cáo, tốc độ phát triển này cần được đẩy nhanh hơn để tận dụng tối đa tiềm năng của thị trường carbon trong tương lai.
Ông Anshari Rahman, Giám đốc Chính sách và Phân tích tại GenZero, chia sẻ “Thị trường carbon của Đông Nam Á đang có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng chúng ta có thể làm nhiều hơn nữa để khai mở toàn bộ tiềm năng khí hậu và kinh tế của khu vực. Việc gia tăng nguồn cung tín chỉ carbon chất lượng cao, được hậu thuẫn bởi khung chính sách rõ ràng, nhất quán cùng với cơ sở hạ tầng hỗ trợ đầy đủ là điều thiết yếu để thu hút đầu tư và kích cầu”.
“Thông qua quá trình hợp tác giữa các quốc gia Đông Nam Á, thị trường carbon sẽ trở thành bệ phóng cho quá trình chuyển đổi net-zero và tăng cường khả năng phục hồi kinh tế ở khu vực”, ông nói.
Nguồn: VN Economy
