Việt Nam đang nổi lên như một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt khi các tập đoàn quốc tế lớn đang đổ vốn vào các dự án sản xuất tại đây. Tuy nhiên, để thực sự tận dụng cơ hội này và nâng cao khả năng cạnh tranh, Việt Nam cần phát triển mạnh mẽ hơn ngành công nghiệp hỗ trợ, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các đối tác toàn cầu.
Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của các dự án đầu tư từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA, ASML, Amkor, và Seojin. Những tên tuổi này không chỉ mang lại vốn đầu tư mà còn mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, khiến cho khả năng tham gia vào các chuỗi cung ứng quốc tế bị hạn chế.
Theo các chuyên gia, hiện tại, các doanh nghiệp trong nước chỉ đáp ứng được khoảng 10-30% nhu cầu linh kiện và phụ tùng cho các tập đoàn quốc tế đang hoạt động tại Việt Nam. Con số này cho thấy rằng, mặc dù Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các dự án sản xuất, nhưng khả năng nội địa hóa và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn còn khá hạn chế.
Những thách thức của ngành công nghiệp hỗ trợ
Một trong những lý do chính khiến Việt Nam chưa thể tận dụng triệt để cơ hội này là do ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước chưa phát triển đồng đều và chưa đủ mạnh để đáp ứng yêu cầu của các tập đoàn lớn. Các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, thiếu vốn, công nghệ, và năng lực quản lý. Hơn nữa, sự kết nối giữa các doanh nghiệp trong nước và các tập đoàn quốc tế còn rời rạc, thiếu các cơ chế hỗ trợ từ chính phủ để thúc đẩy sự hợp tác này.
Ngoài ra, các doanh nghiệp trong nước còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và an toàn, cũng như khả năng đáp ứng kịp thời các đơn hàng lớn. Điều này khiến cho Việt Nam vẫn phải nhập khẩu nhiều linh kiện và phụ tùng từ các nước khác để đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước, dẫn đến việc giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Giải pháp cần thiết
Để nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu, các chuyên gia cho rằng, cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ chính phủ. Trước tiên, cần tập trung phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ bằng cách xây dựng các khu công nghiệp chuyên biệt, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong nước tiếp cận công nghệ hiện đại và các tiêu chuẩn quốc tế. Đồng thời, cần có các chính sách tài chính hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ nâng cao năng lực sản xuất và khả năng quản lý.
Bên cạnh đó, cần tăng cường sự kết nối giữa các doanh nghiệp trong nước và các tập đoàn quốc tế. Chính phủ nên đóng vai trò trung gian, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong nước tham gia vào các chuỗi cung ứng quốc tế, thông qua việc tổ chức các hội thảo, diễn đàn kinh tế, và các chương trình đào tạo nâng cao năng lực.
Cuối cùng, cần có các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp trong nước đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế. Đây là yếu tố then chốt giúp Việt Nam không chỉ tham gia mà còn đóng vai trò quan trọng hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.